Een poosje geleden werd hij weer uitgezonden op televisie: “Dead Poets Society”. De Amerikaanse, met Oscars bekroonde film die zich afspeelt in de herfst van 1959 op de Welton Academy: een middelbare school met internaat. De hoogste klas van de school krijgt een nieuwe leraar Engels, John Keating. Deze Mr. Keating (Robin Williams) geeft les op zeer onorthodoxe manier waarmee hij één doel heeft: zijn leerlingen uitdagen om vrijdenkers te worden en zich niet de mening van hun docenten of ouders te laten opleggen. Net als tijdens de vorige keren dat ik de film zag, zat ik ook nu weer te genieten: goede film, goede acteur, en een inhoud die raakt!

Je betekenis als docent

Het is de motivatie voor heel veel leraren: dat je een verschil maakt. Dat je op een beslissend moment in het leven van een leerling iets wezenlijks kunt betekenen. Dat je als docent direct invloed uitoefent op al die jonge mensen die aan jou zijn toevertrouwd. Van dat laatste was ook ik me bewust, toen ik in 1976 mijn loopbaan in het onderwijs startte: ik wilde mijn leerlingen iets leren, dat was er immers de reden van dat ik juf was geworden!

Inmiddels is er veel veranderd in de tijd tussen toen en nu: in het onderwijs, in de maatschappij en de manier waarop we naar onderwijs kijken, maar vooral ook in mijzelf. Als ‘de leraar ertoe doet’, zoals in de afgelopen jaren onder andere met het werk van Robert Marzano en van John Hattie ook steeds benadrukt wordt, wat ‘doe’ ik dan precies? Als onderwijs betekent dat je ‘ingrijpt in het leven van een ander’ (Luc Stevens), wat vraagt dat dan van mij als leraar?

Meer dan leren lezen en rekenen

Waar ik als beginnend leerkracht gewoon aan de slag ging en mijn leerlingen zo goed mogelijk probeerde te leren lezen en te rekenen, leerde ik in de 40 jaar die volgden naar mezelf te kijken en me te verwonderen: over datgene wat ik deed, over hoe ik dat deed en wat daarvan het effect was op al die kinderen met wie ik mee mocht wandelen en die ik mocht begeleiden op hun weg naar volwassenheid. Want dát was wat ik me in al die jaren bewust werd: dat ik als leerkracht een heel belangrijke schakel was in dat grote geheel van de ontwikkeling van jonge mensen. Sterker nog: dat ik daar een verantwoordelijkheid in heb.

In mijn blogs sta ik stil bij een aantal facetten van het leraarschap die ik gedurende mijn onderwijscarriere toevoegde aan het lijstje waarvan ‘het leren lezen en rekenen’ ooit op de eerste plaats stond. Inmiddels kijk ik breder, gelukkig!

Ik zie de docent als iemand die:

• jonge mensen begeleidt naar volwassenheid;
• kennis overdraagt;
• het maximale resultaat wil behalen;
• het onderwijs mee-ontwikkelt;
• zowel individueel als in teamverband handelt.

Ik weet dat die veelheid van aspecten het vak soms weerbarstig, maar vooral ook zo ongelooflijk boeiend maakt.

Ontwikkel jezelf en maak het verschil

Ik geloof erin dat het kan, jezelf verder ontwikkelen als docent: door jezelf te verdiepen, door jezelf nieuwe kennis eigen te maken en je vaardigheden uit te breiden. Maar vooral: door je jezelf bewust te worden van je eigen handelen, door inzichten over jezelf op te doen, door jezelf steeds beter te leren kennen bijvoorbeeld doordat je in de spiegel wilt kijken, door bereid te zijn te reflecteren op wie je bent en wat je doet. En dat alles met dat ene doel: om die leraar te kunnen zijn die het verschil maakt!